Η δυσλιπιδαιμία είναι ο σύγχρονος ιατρικός όρος που αντικατέστησε την παλαιότερη ονομασία “υπερλιπιδαιμία” και περιγράφει κάθε διαταραχή των λιπιδίων στο αίμα – είτε πρόκειται για αύξηση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, είτε για μείωση της “καλής” χοληστερόλης (HDL). Η υπερλιπιδαιμία, από την άλλη, αναφέρεται αποκλειστικά στην αύξηση των λιπιδίων. Η διαφορά μπορεί να φαίνεται λεπτή, αλλά είναι σημαντική για τη σωστή κατανόηση και αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων. Ας δούμε αναλυτικά τι κρύβεται πίσω από αυτούς τους όρους και γιατί έγινε αυτή η αλλαγή στην ιατρική ορολογία.
Γιατί Αλλάξαμε Όρους; Η Εξέλιξη της Ιατρικής Κατανόησης
Ο παλιότερος όρος “υπερλιπιδαιμία” (υπερ = πάνω από το φυσιολογικό, λιπίδια = λίπη, αιμία = στο αίμα) εστίαζε μόνο στην αύξηση των λιπιδίων. Ωστόσο, η ιατρική έρευνα απέδειξε ότι το πρόβλημα δεν είναι πάντα η αύξηση – μερικές φορές είναι η μείωση της HDL χοληστερόλης που προστατεύει τις αρτηρίες σας.
Ο όρος “δυσλιπιδαιμία” (δυσ = δυσλειτουργία/διαταραχή) είναι πιο ακριβής επειδή περιλαμβάνει:
- Αύξηση της ολικής χοληστερόλης πάνω από 200 mg/dL
- Αύξηση της LDL χοληστερόλης (της “κακής” χοληστερόλης που αποφράσσει τις αρτηρίες)
- Αύξηση των τριγλυκεριδίων πάνω από 150 mg/dL
- Μείωση της HDL χοληστερόλης κάτω από 40 mg/dL για τους άνδρες και 50 mg/dL για τις γυναίκες
Με άλλα λόγια, η δυσλιπιδαιμία καλύπτει το σύνολο των ποσοτικών και ποιοτικών διαταραχών των λιπιδίων, ενώ η υπερλιπιδαιμία περιορίζεται μόνο στις αυξήσεις.
Οι Τύποι της Δυσλιπιδαιμίας που Πρέπει να Γνωρίζετε
Η δυσλιπιδαιμία διακρίνεται σε δύο κύριες κατηγορίες με διαφορετική προέλευση και αντιμετώπιση:
Πρωτοπαθής Δυσλιπιδαιμία (Κληρονομική)
Αυτή η μορφή οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και μεταβιβάζεται κληρονομικά. Οι ασθενείς εμφανίζουν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα χοληστερόλης – μερικές φορές πάνω από 300-400 mg/dL – ακόμα κι αν ακολουθούν υγιεινή διατροφή. Η πρωτοπαθής δυσλιπιδαιμία είναι σπανιότερη (περίπου 1 στα 250-500 άτομα) αλλά εξαιρετικά επικίνδυνη, καθώς μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα μυοκαρδίου ακόμα και στην 3η ή 4η δεκαετία της ζωής.
Τα χαρακτηριστικά κλινικά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Ξανθελάσματα: κιτρινωπές αθροίσεις λιπιδίων στα βλέφαρα
- Ξανθώματα: καλούμενες εναποθέσεις στους τένοντες, ειδικά στα χέρια
- Γεροντότοξο: λευκός δακτύλιος γύρω από την ίριδα των ματιών
Δευτεροπαθής Δυσλιπιδαιμία (Επίκτητη)
Αυτή η κατηγορία αντιστοιχεί στο 3-5% του γενικού πληθυσμού και σχετίζεται με τον τρόπο ζωής ή άλλες παθήσεις. Οι συχνότερες αιτίες είναι:
- Ανθυγιεινή διατροφή: υψηλή σε κορεσμένα λίπη, τρανς λιπαρά και ζάχαρη
- Καθιστική ζωή και έλλειψη άσκησης
- Παχυσαρκία με ΔΜΣ πάνω από 30
- Σακχαρώδης διαβήτης που επηρεάζει το μεταβολισμό
- Υποθυρεοειδισμός που επιβραδύνει το μεταβολισμό των λιπών
- Χρόνια νεφρική νόσος ή νεφρωσικό σύνδρομο
- Φάρμακα: διουρητικά, κορτικοστεροειδή, β-αναστολείς, αντισυλληπτικά χάπια
Η καλή είδηση; Η δευτεροπαθής δυσλιπιδαιμία μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με αλλαγές στον τρόπο ζωής και αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας.
Διαβάστε εδώ: Δυσλιπιδαιμία: Τι είναι & πώς αντιμετωπίζεται
Γιατί Είναι Σημαντικό να Ξέρετε τη Διαφορά;
Η κατανόηση των όρων σας βοηθά να συνειδητοποιήσετε ότι η υγεία των λιπιδίων δεν είναι μόνο θέμα “υψηλής χοληστερόλης”. Μπορεί να έχετε:
- Φυσιολογική ολική χοληστερόλη αλλά πολύ χαμηλή HDL
- Υψηλά τριγλυκερίδια αλλά φυσιολογική χοληστερόλη
- Μικτή δυσλιπιδαιμία με διαταραχές σε πολλά λιπίδια
Όλες αυτές οι καταστάσεις αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση.
Πώς Διαγιγνώσκεται η Δυσλιπιδαιμία;
Η δυσλιπιδαιμία είναι αθόρυβη – δεν προκαλεί συμπτώματα μέχρι να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές. Γι’ αυτό η τακτική παρακολούθηση είναι απαραίτητη. Μια απλή εξέταση αίματος με νηστεία 10-12 ωρών προσδιορίζει το λιπιδαιμικό προφίλ σας:
- Ολική χοληστερόλη
- LDL χοληστερόλη
- HDL χοληστερόλη
- Τριγλυκερίδια
- Αθηρωματικός δείκτης (λόγος ολικής χοληστερόλης προς HDL)
Οι ενήλικες άνω των 40 ετών πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια, ενώ άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή άλλους παράγοντες κινδύνου χρειάζονται συχνότερους ελέγχους.
Κλείστε σήμερα το ραντεβού σας
Η Δρ. Μάρη Ανδριάνα, Ειδικός Παθολόγος, προσφέρει ολοκληρωμένο έλεγχο και διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας με εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση. Από την ερμηνεία των εξετάσεών σας μέχρι τη δημιουργία προσωποποιημένου σχεδίου αντιμετώπισης, μπορείτε να βασιστείτε σε επαγγελματική καθοδήγηση για την προστασία της καρδιαγγειακής σας υγείας.
Κλείστε ραντεβού με τη Δρ. Μάρη Ανδριάνα, Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο, Στρατιωτικό Ιατρό, για ολοκληρωμένη αξιολόγηση και εξατομικευμένο πλάνο αντιμετώπισης.
